İnce Belli Bardak - Türk Çay Kültürünün Vazgeçilmezi

Türk kültürü denince ilk akla gelenlerden biri nasıl çaysa, çay denince de akla gelen ilk şey kuşkusuz ince belli bardaktır. İşte o vazgeçemediğimiz ince belli bardağın hikayesi.

İnce Belli Bardak Tarihçesi

Günlük hayatımızın vazgeçilmezi olan ve Türk kültüründe önemli yer tutan bu bardağın hikayesi 80-90 yıl öncesine dayanmaktadır. Çay tiryakilerinin vazgeçemediği ince belli bardağın kim tarafından ve ne zaman tasarlanıp üretildiği bilinmese de kaynaklarda gördüğümüz bilgilere bakarak bir tahmin yapmak mümkündür. 19. yüzyılın ikinci yarısında Beykoz’da bir fabrikada seri üretime geçildiği bilinmektedir. Ayrıca Hoca Ali Rıza’nın semaver adlı tablosunda da ince belli çay bardağı karşımıza çıkmaktadır. Hoca Ali Rıza Bey 1858-1930 yılları arasında yaşamıştır. Bu bilgiler ışığında İnce belli çay bardağının da 1800'lü yılların sonundan itibaren hayatımızda olduğunu söyleyebiliriz.

İnce Belli Bardağın Bugünkü Formuna Kavuşmasındaki Etkenler

Üretilmeye başlanan bu bardaklar ilk etapta boyut olarak bugünkünden büyük ve kulpluydu. Fakat bu özellikler üretim maliyetini arttırdığı için bardakların uygun fiyata satılmasını da engellemekteydi. Bugün her evde karşımıza çıkan bu bardakları uygun fiyatlı kılmak için vazgeçilen bu iki özellik, geleneksel ince belli çay bardağının günümüzdeki formuna kavuşmasındaki etkenlerden biri olmuştur.

Orta kısmına doğru incelen formu sayesinde işaret ve baş parmaklarla bardağın uç kısmından tutarak içildiğinde, sıcak çay dolu bardak ele temas etmediği için ellerin yanması engellenmekte, aşağıya doğru indikçe incelen yapısı sayesinde de çay hemen soğumamaktadır. Ergonomik yapısı sayesinde avuç içine tam oturduğu için aynı zamanda çayın sıcaklığı ele geçmekte, üşüyen eller ısınırken, çayla çay severler arasında da sıcak bir bağ kurulmaktadır.

Çay tiryakilerinin vazgeçemediği ince belli bardağın bir diğer özelliği şeffaf yapısı sayesinde içilen “tavşan kanı” çayın renginin de gözükmesidir.

Çay İçmek İçin En Uygun Bardak Hangisidir?

Çay bizim kültürümüzün olduğu kadar dünya kültürünün de önemli bir parçasıdır. Çeşitli kültürlerde tercih edilen farklı bardaklar çay severlerin aklına “Hangisi en doğrusu?” sorusunu getirmekte elbette. Cevap veriyoruz. İnce belli bardak.

Koşturmacanın bol olduğu, yoğun okul veya iş temposunda çay severlerin imdadına kâğıt bardaklar yetişir. Kâğıttan üretilen bu kullan at bardaklar çay içmek için en kestirme yol olsa da çayın tadını bozmakta. İyi çayın en önemli göstergesi lezzetin yeterince alınamamasıdır, çünkü kâğıt bardakta çayın tadı nötrleşir.

Porselen bardaklar da çay severler için bir alternatif olmuştur. Çeşitli tasarımlarıyla ilgi çeken porselen bardaklar kulpları sayesinde kullanım kolaylığı da sağlamaktadır. Fakat iş içilen çaydan keyif almaya gelince porselen bardaklar da sınıfta kalır. Çünkü çayın kolay soğumasına sebep olur.

Bizce çay içmek için en uygun bardak ince belli cam bardaklardır. Cam bardak çayın duruluğunu göstermenin yanı sıra dem ayarı yapmak için de idealdir. Ayrıca ince belli cam bardağın kültürümüzdeki yeri sebebiyle çay tiryakilerinin en çok tercih ettiği bardak türü olarak da akıllara ve daha da önemlisi kalplerimize kazınmıştır.

İnce Belli Bardakların Çeşitleri

Ülkemizden nice güzel ince belli tasarımlar çıkmakta. Tasarımcılarımız ince belli bardağı değişik şekillerde yorumlayarak dünya çay kültürüne önemli katkılar yapmaktadır. Hem Ardeşen çay tadım merkezimizde hem de Paşabahçe’nin Nude serisinden ince belli bardaklar kullanmaktayız. Hem modern hem de klasik bir tasarımdır. Standart bir ince belli bardak hacminde olan modelinin yanı sıra kahveci modeli de olan enfes bir tasarım vardır.

Klasik bir ince belli bardak 110-120 cc çay alırken, kahveci bardakları 80-90 cc alırlar.

Tabii ince belli bardak konu olunca Ajda bardaklardan bahsetmemek olmaz. Aslında bardağın isminin Aida olduğu söylesek de bunun pek önemi yok. Çünkü bu hacimce biraz büyük bardak çay kültürümüzde önemli bir yere sahiptir. Ajda bardak hacmi en büyük ince belli bardak aslına bakarsanız. 150-160 cc hacme sahip olan bu bardak da Paşabahçe üretimidir.